Hard werken vs Ruimte bewaren

Holding Space als hulpverlener

Wat is het toch heerlijk als je cliënt een doel bereikt waar je veel waarde aan hecht! Ineens valt alles op zijn plek en zie je het resultaat van jullie inspanningen. Dit is waar je het voor deed.

De weg ernaartoe is zelden hetzelfde. Heeft het veel inspanning gevraagd, dagen-, of maandenlange continue inzet of bleek het toch heel anders te zijn gelopen?

Vaak is het een variant van het laatste. En toch lijken we nog erg te hechten aan de mate en vooral intensiteit en kwantiteit van onze inzet werkend richting een gewenst resultaat. Hard werken volgens plan loont geloven we. Dit zou nog wel eens goed kunnen werken als het gaat om het in elkaar zetten van een Ikea kast of maaltijd met recept maar toch een heel stuk minder in situaties waar (menselijke) omgevingsfactoren het proces beïnvloeden, zoals in een hulpverlener – cliënt relatie.

Hierin schuilen een aantal valkuilen..

Want wanneer je focus op de gekozen werkwijze of het resultaat te groot is vernauwt je blikveld. Je mist de signalen van het effect van je handelen én dat van andere omgevingsfactoren.

Ook de schoonheid van het proces, de reis naar het gewenste resultaat kan door je te focussen op het werk dat moet worden gedaan ondergesneeuwd raken. En laten nou juist hierin sleutel-aanwijzingen zitten voor de (subtiele) koerswijziging of bijstelling van werkwijze die bijdragen aan meer moeiteloos bewegen richting het resultaat. Ook al is dit meestal anders dan je vooraf had ingeschat. Je benut de kracht van oorzaak en gevolg.

Nu kennen we natuurlijk genoeg voorbeelden van situaties waar veel toewijding en het maken van veel uren uiteindelijk heeft geleid tot een groot resultaat. Het is me hier ook niet te doen om aan te moedigen om vooral onderuitgezakt af te wachten en slechts te reageren op wat vanzelf voorbij komt. Ik ben echter in elk van deze voorbeelden wel benieuwd welke beslissingen of inzet uiteindelijk doorslaggevend zijn geweest. Het zou zomaar kunnen dat dit niet het aantal uur is dat is geïnvesteerd maar bijvoorbeeld de tijd die rijp was of het bewustzijn dat werd gecreëerd door bezig te zijn met de materie waardoor ‘ineens’ andere keuzes konden worden gemaakt. Het natuurlijk proces kreeg (of nam) de ruimte.

Ditzelfde principe draagt er voor mij aan bij dat ik in heel weinig gevallen de meerwaarde zie van iets willen onderbouwen of bewijzen door onderzoek. Zeker binnen de hulpverlening. Er zijn geen twee situaties hetzelfde en het één biedt nooit een garantie voor een volgende keer. Het is zoeken naar een zekerheid die er niet is of zal komen.

..die we nu dus kunnen vermijden

Als we weten dat de invloed die we hebben als hulpverlener niet het grootst is op het resultaat maar vooral op het creëren van zo ideaal mogelijke voorwaarden om het natuurlijk proces ruimte te geven, dan zou dit zomaar tot meer ontspannen hulpverlenen kunnen leiden. En dit is met name interessant vanwege het door hulpverleners in grote getalen ervaren van werkdruk. Je kunt en hoeft niets meer af te dwingen. Ook niet een beetje. En al zeker niet het door jouw vooraf bedáchte resultaat. En nou hoop ik niet dat hulpverleners zich hierdoor aangevallen voelen, want ik vertrouw volkomen op jullie integriteit! Maar als we heel eerlijk zijn, hebben we zo hier en daar echt allemaal nog wel wat (innerlijk) werk te doen in het vertrouwen op het proces en de cliënt. Hup aan de slag, hard werken dus! 😉

Hoe?

Stap 1

Nagaan hoe het principe van hard werken versus vertrouwen op het proces voor jou werkt is stap 1. En mijn advies is hier ruim de tijd voor te nemen. Aanschouw het eens. Laat het gedurende je werk af en toe eens passeren in je aandacht. En vertrouw erop dat je hiermee je bewustzijn op dit gebied vergroot. Deze ruimte helpt je bij het maken van een volgende stap.

Stap 2

Het zoeken naar een persoonlijke, én situatie afhankelijke, balans tussen inzet en overgave aan het proces. Door te experimenteren. Onthoud: geen enkele situatie is hetzelfde, maar door bij stagnatie in een gesprek of situatie op te merken wat er gebeurde toen jij ruimte ging maken voor het natuurlijk proces leer je de signalen die hier om vragen herkennen.

Ikzelf ervaar steeds meer de meerwaarde van experimenteren met het vertrouwen op mijn goede bedoeling en integriteit. Dus wanneer ik weet wat mijn intentie is waarmee ik een actie heb ingezet, dan kan ik tijd besparen met er verder niet te veel bij stil hoeven staan of het ook daadwerkelijk overkomt, wat dit betekent voor de ander, en of het niet anders nog beter zou zijn geweest. Hier heb ik namelijk nu geen invloed meer op! Althans niet bewust. Als ik het al heb (immers mijn gedachten creëren mijn werkelijkheid want alles wat ik aandacht geef groeit) dan zal vertrouwen op een positief effect het meest constructief zijn 😉. Ik kan het dus loslaten en zijn werk laten doen. En dit doet het dus. Of niet. Op beide uitkomsten kan ik weer reageren met een volgende actie vanuit een duidelijke keuze, gestoeld op een focus op het gewenste resultaat. De manier waarop is opnieuw echter flexibel, variabel, veranderlijk en zegt niets over mij. Ik beweeg mee. Wetende dat ik doe wat ik kan en waar ik achter sta.

Dit geeft lucht en ruimte. Precies dat wat ik nog wel eens wat extra wens op het moment dat ik druk of stress ervaar. Ik maak ruimte tussen mij en de weg van het proces richting hetgeen waar ik aan bij wil dragen.

Ik ervaar ruimte voor een volgende activiteit of ontspanning. En ik ervaar ruimte om meer in actie te komen. Want als ik me ook vooráf minder laat beïnvloeden door wat het effect van mijn actie, opmerking of strategie allemaal zou kúnnen zijn, heb ik meer energie over om moed te verzamelen en/ of het daadwerkelijk te doen. Ik ben productiever, en pieker minder. Voila das goed zeg.

Aandachtspunten bij ruimte maken en meer ontspannen hulpverlenen:

• Vertrouwen op jouw inschatting van de situatie en bedoeling van je actie. Je weet het nooit zeker maar voor nu is dit je richting, geloof daar dan ook in. Bijstellen kan (en ‘moet’) altijd nog.
• Tijd nemen om afstand te nemen na een beslissing of actie. Laat het bewust even los. Je hebt er nu geen invloed op.
• Tijd maken om tussentijds ruimte te maken, niet om te evalueren omdat dit vaak analyseren en dus bedenken, versimpelen en vergelijken impliceert terwijl je nooit precies weet wat van invloed is, maar om je open te stellen voor wat de huidige situatie Nu vraagt. Is het nog hetzelfde? Is er iets veranderd? Wat betekent dit voor je inzet en het vervolg?
• Uithoudingsvermogen opdoen in het balanceren tussen actie en ruimte geven. Het toelaten van het niet zeker weten. Gaan herkennen bij jezelf wanneer actie je vooruit helpt om een impuls te geven of om meer te gaan vertrouwen en wanneer juist vertrouwen je middel is. Op je handen zitten?
• Uithoudingsvermogen kweken door je regelmatig, samen met de cliënt, opnieuw te verbinden met het gewenste resultaat, zonder je te laten ontmoedigen door de huidige voortgang maar je er wél door te laten beïnvloeden. Hiermee maak je volgens mij een duidelijk onderscheid tussen te veel loslaten en uithouden in vertrouwen.
• Inzetten op zowel korte termijn resultaten én altijd ook een lange termijn resultaat waarin de cliënt de gevoelswaarde benoemt die hij wenst te ervaren.

Tip: lees eens over het begrip ‘Holding Space’ binnen de context van professionele hulpverlening. In mijn ogen vooral interessant als nieuw paradigma voor de meerwaarde van hulpverlenen. En heel nuttig voor ons die (onbewust?) waarde hechten aan het definiëren van onze rol als hulpverlener bij het leren vertrouwen op een proces, door de cliënt én als hulpverlener. Zonder vooraf vastgesteld protocol en doel nog steeds veel kwaliteit leveren door de ruimte voor je cliënt te bewaken om alles er te laten zijn zodat het verwerkt en doorleefd kan worden. Dat wat eerst vastgepakt kan en mag worden kan losgelaten worden. Als we dit principe als hulpverlener snappen kunnen we er meer in ontspannen. Ik vond er een leuk filmpje over van Inge Scheepens.

…en hoe zit het dan met je als hulpverlener inzetten voor een resultaat bij de cliënt waar je zelf niet achter kan staan?

Stof voor een volgend artikel 😊